Cảm
nhận của anh/chị về đoạn thơ sau trong Đất
Nước (trích trường ca Mặt đường khát vọng) của Nguyễn Khoa Điềm :
Nhưng em biết không
Có biết bao người con gái, con trai
Trong bốn nghìn lớp người giống ta lứa tuổi
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Không ai nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước
Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng
Họ chuyền lửa qua mỗi nhà, từ hòn than qua
con cúi
Họ truyền giọng điệu mình cho con tập nói
Họ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến
di dân
Họ đắp đập be bờ cho người sau trồng cây hái
trái
Có ngoại xâm thì chống ngoại xâm
Có nội thù thì vùng lên đánh bại
Để Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân
(Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục, 2009, tr. 121)
---------------------------------------------------
Gợi ý làm bài
I. GIỚI THIỆU
- Đất Nước trích từ “Mặt đường khát vọng” là trường ca độc đáo
của Nguyễn Khoa Điềm, ra đời trong chiến tranh ác liệt thời chống Mĩ, tại chiến
trường Trị - Thiên - một điểm nóng - trên chiến trường miền Nam vào năm 1971.
Bài thơ đã truyền đến người đọc bao xúc động, tự hào về đất nước và nhân dân.
- Đoạn thơ sau thể
hiện quan niệm lớn của nhà thơ về “Đất nước này là Đất Nước của nhân dân”
(Trích đoạn thơ)
II. NỘI DUNG
(Thí sinh có thể
trình bày nhiều cách nhưng đảm bảo những nội dung cơ bản sau đây)
- Giới thiệu chung
-
Bài “Đất nước” là chương V của trường ca này. Tác giả đã sử dụng một cách sáng
tạo các chất liệu - thi liệu từ tục ngữ, ca dao dân ca, từ truyền thuyết cổ
tích đến phong tục, ngôn ngữ… của nền văn hoá dân tộc để khơi nguồn cảm hứng về
Đất nước, một Đất nước có nguồn gốc lâu đời, một Đất nước của Nhân dân vĩnh
hằng muôn thuở.
- Xác định vị trí và nội dung đoạn
trích
-
Vị
trí : từ câu 66 đến câu 81.
-
Nội
dung: Thể hiện tư tưởng chủ đạo “Đất Nước của Nhân dân”
- Những hy sinh thầm lặng của cha ông
ta trong suốt lịch sử đất nước
-
Tâm
hồn giản dị.
-
Là
những con người bình thường “vô danh” mà tâm hồn cao đẹp
-
Hy
sinh vì Đất Nước một cách bình thản và đầy trách nhiệm.
- Truyền lửa sống và giữ hồn dân tộc
-
Ý thức dân tộc “truyền giọng điệu mình” cho thế hệ sau.
- Mang theo hồn Đất Nước “ tên xã tên làng
trong mỗi chuyến di dân”
-
Lao động với tất cả tấm lòng yêu thương
vì con cháu “người sau trồng cây hái quả”.
- Suốt hàng ngàn năm lịch sử, chính Nhân Dân là những người sáng tạo nên Đất
Nước này: “Không ai nhớ mà đặt tên - Nhưng họ đã làm ra Đất Nước”. Hạt lúa do bàn tay dân ta trồng; lấy hòn
than, con cúi để giữ lửa; truyền cho con cháu tiếng nói ông cha; đắp đập
be bờ để làm ra cây trái. Họ “đã làm” và “đã giữ”, “họ truyền”, “họ đắp đập be bờ”... và “bốn nghìn lớp người” đã
làm nên tất cả:
Ngôn ngữ thơ (giữ
và truyền, gánh, đắp đập be bờ) được nhấn đi nhấn lại để tô đậm truyền thống
cần cù lao động của Nhân Dân - chủ nhân của Đất Nước.
“Có ngoại xâm
thì chống ngoại xâm
Có nội thù thì
vùng lên đánh bại”.
- Tư tưởng “Đất
Nước của Nhân dân” là sự ngợi ca mồ hôi và xương máu của nhân dân. “Không có mồ hôi và máu thì các dân tộc không
thể có lịch sử” (Ăngghen). Chính vì thế mà nhà thơ trẻ này đã viết:
“Để Đất Nước
là Đất Nước Nhân dân,
Một câu thơ
hai lần nhắc lại từ “Đất Nước”, hai lần
láy lại từ “Nhân dân”, biểu lộ biết
bao tình thương mến!.
C.
Nhận định chung
- Ở phần sau, tất cả đều quy chiếu về tư
tưởng “Đất Nước của Nhân dân”. Đó là một chân lí cao cả mà giản dị biết
bao ! Một chân lí đã được nhận thức trong suốt quá trình phát triển dài lâu của
lịch sử đất nước, để rồi nó cất lên thành lời tuyên ngôn đầy nhiệt huyết và
vang động sâu xa.
- Đất Nước” với những câu thơ mở rộng đậm
đặc chất văn xuôi. Yếu tố chính luận và chất trữ tình, chất cảm xúc hòa quyện,
làm cho chất thơ dào dạt, ý tưởng sâu sắc, mới mẻ.
II. KẾT LUẬN
-
Một thể thơ tự do đầy phóng khoáng với việc tiếp thu các chất liệu dân gian hết
sức độc đáo và tài hoa của nguyễn Khoa Điềm. Đoạn thơ là sự kết hợp nhuần
nhuyễn giữa hình thức trữ tình – chính trị với các chất liệu từ ca dao, cổ
tích, huyền thoại,…
-
Thể hiện tư tưởng cốt lõi và tiến bộ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét